Anitilliaanse leguaan
Er hangt liefde in de lucht in Diergaarde Blijdorp! Van 10 januari tot en met 25 februari staat het park in het teken van liefde en romantiek. Ontdek meer over het liefdesverhaal van de Aziatische olifant op de website of bewandel de Lovers' lane in het park!
De Antilliaanse leguaan is een ernstig bedreigde hagedis uit het Caraïbisch gebied. Deze boombewonende planteneter staat zwaar onder druk, onder andere door jacht en de komst van de nauwverwante groene leguaan. Daarom zet Diergaarde Blijdorp zich in om deze bijzondere soort te beschermen.
25 jaar
± 108 centimeter
Lengte: ongeveer 5 meter
0,8 – 3,6 kilogram
De Antilliaanse leguaan wordt ook wel ‘smakelijke leguaan’ genoemd. Zijn vlees werd gezien als een delicatesse, vandaar ook de wetenschappelijke naam ‘delicatissima’. Daarom is de leguaan vroeger massaal bejaagd. Dat is één van de vele redenen waarom het dier nu ernstig bedreigd is. Hoewel de jacht tegenwoordig verboden is in een groot deel van zijn leefgebied, jaagt de arme lokale bevolking uit traditie nog steeds op de leguaan. Ook worden veel leguanen door huisdieren, zoals katten en honden gedood.
Diergaarde Blijdorp werkt samen met RAVON, een organisatie die zich inzet voor inheemse reptielen, amfibieën en vissen en STENAPA (St. Eustatius National Parks) om de Antilliaanse leguaan in het wild te beschermen. Zo wordt er sinds 2015 bijvoorbeeld onderzoek uitgevoerd waarbij de leguanen gekleurde kraaltjes om hun nek krijgen. Hiermee tellen de onderzoekers hoeveel leguanen er op Sint Eustatius zijn. Ondertussen nemen ze ook bloed af, waarmee ze kunnen onderzoeken hoe de genetische diversiteit binnen de populatie is. Zo kunnen ze in kaart brengen hoe gezond de populatie op Sint Eustatius is.
In de weelderige tropen van de Antillen leeft de Antilliaanse leguaan. Rond de leeftijd van 2 of 3 jaar worden ze geslachtsrijp. Toch plant deze mannelijke leguaan zich vaak nog niet gelijk voort. Dat komt omdat ze, als ze geslachtsrijp zijn, nog niet zo sterk en groot zijn als volwassen leguanen. Aangezien ze dus nog geen dominantie over andere mannetjes kunnen vertonen, stellen ze het voortplanten uit totdat ze helemaal volgroeid zijn.
De Antilliaanse leguaan heeft een uitgebreid paringsritueel. Veel aspecten zijn nog onbekend. Er zijn echter al veel elementen van dit paringsproces die wel bekend zijn. Zo verandert tijdens het paarseizoen, van maart tot september, de witte kop van de mannetjes leguaan naar roze om indruk te maken op het vrouwtje. Als hij indruk heeft gemaakt en ze willen voortplanten, knikt het mannetje met zijn hoofd naar het vrouwtje voordat ze beginnen met paren. Dat klinkt misschien als een heel beleefd voortplantingsritueel, maar het wordt daarna wat minder vriendelijk. Het mannetje bijt namelijk het vrouwtje in de nek tijdens de paring. Hoewel wij als mensen dit misschien niet als de meest tedere vorm van liefde zouden ervaren, is het voor deze leguanen een belangrijk ritueel bij het voortplanten. Toch hoeven we ons hierover geen zorgen te maken. De wonden van het vrouwtje genezen vaak snel, ook al houdt ze er soms wel wat littekens aan over.
De uitspraak: ‘’Liefde doet pijn’’ neemt de Antilliaanse leguaan dus wel heel serieus.
Liefde voor het dierenrijk
De Antilliaanse leguaan zit nooit lang stil in hun liefdesleven. Ze paren soms wel twee keer in één seizoen en leggen dan ook beide keren eieren. Hoewel dat in eerste instantie goed lijkt voor de populatie, is de realiteit jammer genoeg minder positief, want de Antilliaanse leguaan wordt geconfronteerd met veel bedreigingen.
Een van de grootste bedreigingen is de groene leguaan. De groene leguaan is een indringer in het oorspronkelijke leefgebied van de Antilliaanse leguaan. Doordat de groene leguaan namelijk groter is en eerder geslachtsrijp is dan de Antilliaanse soort, ontstaan er steeds vaker kruisingen. Hierdoor neemt het aantal inheemse Antilliaanse leguanen af en ontstaan er steeds meer hybriden.
...Ze soms nog door stropers worden gevangen en als voedsel worden verkocht?
...De groene leguaan (een indringer) ook een van de vijanden is van de Antilliaanse leguaan?
Een andere bedreiging is de groene leguaan. Deze soort verschijnt steeds vaker op de eilanden waar de Antilliaanse leguaan voorkomt. Deze leguanen reizen als verstekelingen mee op schepen of zwemmen zelf van eiland naar eiland. Groene leguanen zijn zo nauw verwant aan Antilliaanse leguanen dat ze met elkaar kunnen voortplanten. Hieruit ontstaan vruchtbare kruisingen met kenmerken van beide soorten. Dit wordt ook wel hybridisatie genoemd. Deze hybride leguanen verdrijven de inheemse Antilliaanse leguanen omdat ze groter zijn en zich sneller voortplanten. Zo vervangen de hybride leguanen langzaam maar zeker de Antilliaanse leguanen, waardoor ze uiteindelijk zullen uitsterven.
In 2018 zijn er vier Antilliaanse leguanen met het regeringsvliegtuig overgevlogen vanaf Sint Eustatius naar Rotterdam. Diergaarde Blijdorp huisvest deze leguanen om mee te helpen aan het voortbestaan van de soort. De leguanen wonen in een warm verblijf met genoeg takken om op te klimmen en plekken om zich te verstoppen. De verzorgers zorgen voor goede nestplaatsen zodat de leguanen zich kunnen voortplanten.
